Δάσος και Ξύλο. Από το χθες στο σήμερα

Μια σπουδήύμνος στο ξύλο, για τα οφέλη που έχει προσφέρει διαχρονικά στην ανθρωπότητα!

Ένα μοναδικό άρθρο για το ξύλο, που γράφτηκε σχεδόν πριν 30 χρόνια (1994) και παραμένει ακόμη και σήμερα επίκαιρο, σε κάποια μάλιστα σημεία και προφητικό!

Του αείμνηστου Γιάννη Καπράλου:
Ιδρυτή και Προέδρου του τότε Δ.Σ. της ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑΣ ΑΤΕΝΕ
Αρχική πηγή κειμένου: Αρχείο περιοδικού ΞΥΛΟ – ΕΠΙΠΛΟ.
Νέα διασκευή, επεξεργασία, φωτογραφίες και επιμέλεια: Εκδόσεις eWood | Γιάννακας Ιωάννης

Το δάσος είναι ένα αγαθό που απλόχερα μας χάρισε ο Θεός. Είναι μια αστείρευτη και ανανεούμενη πηγή ζωής και πλούτου, που προσφέρει τα αγαθά του και την προστασία του στον άνθρωπο, τα ζώα και σε όλα τα άλλα πλάσματα που ζουν και επιβιώνουν στο δάσος.
Το δάσος μας εξασφαλίζει τις βροχοπτώσεις, μας προφυλάσσει από τις κατολισθήσεις και τις διαβρώσεις. Το δάσος είναι και το σύμβολο της ελεύθερης ζωής όπως και το ξύλο, το ευλογημένο προϊόν που συμβολίζει τη χριστιανική θρησκεία.
Το ξύλο είναι ο αρχαιότερος φυσικός βοηθός του ανθρώπου που του στήριξε τη ζωή στη μακρόχρονή του πορεία, στο μακρινό του ταξίδι από τους πάγους ως το σήμερα.
Το ξύλο είναι το υλικό που χρησιμοποιήθηκε στην πορεία των αιώνων, για την ανάπτυξη του πολιτιστικού επιπέδου του ανθρώπου από την παλαιολιθική εποχή μέχρι σήμερα. Το υλικό που έγινε απαραίτητο για να λειτουργούμε σήμερα σαν κοινωνία.

Στην εποχή των πάγων, στην παλαιολιθική εποχή, το κλαδί του δένδρου, σμιλεμένο με πέτρα έγινε όπλο. Γεννήθηκε το ρόπαλο, το όπλο.

Σιγά-σιγά, από μια τυχαία φωτιά στο δάσος, τα παγωμένα όντα κατάφεραν και διατήρησαν αναμμένα καρβουνάκια και απέκτησαν τη γλυκιά θαλπωρή της ελεγχόμενης φωτιάς, ταΐζοντας την αδιάκοπα με ξύλα, τη μοναδική πηγή ενέργειας για πολλές χιλιάδες χρόνια.

Η φωτιά σε σπήλαιο των νεολιθικών χρόνων.

Στη νεολιθική εποχή ο άνθρωπος ανακάλυψε πως με τις σπίθες του πυρόλιθου ή τρίβοντας δυο ξερά ξύλα δημιουργείται η φωτιά.

Ύστερα, με τα χοντροκομμένα εργαλεία του, καταφέρνει και κατασκευάζει ξύλινα σπίτια και κάπου στα 10.000 π.Χ. φτιάχνει το πρώτο σημαντικό εργαλείο του, το ξύλινο άροτρο. Ένα σημαντικό βήμα του ανθρώπου προς τον πολιτισμό.

Η καλλιέργεια με ξύλινο άροτρο στη Θήβα της αρχαίας Αιγύπτου. Τοιχογραφία από τον τάφο Νο. 1, του Sennedjem στην αρχαία Αίγυπτο. Φωτο: Αντρέ Χελντ.

Με το ξύλινο άροτρο παύει πλέον η εξάρτηση της τροφής του ανθρώπου από τη φύση και αρχίζει η καλλιέργεια και η ελεγχόμενη παραγωγή τροφής.

Η χρησιμοποίηση του ξύλου γίνεται όλο και μεγαλύτερη. Σκεύη οικιακής χρήσης, ακόντια, τόξα, ξύλινα έλκηθρα και τέλος σχεδίες χοντροφτιαγμένες που επιτρέπουν κάποια επικοινωνία και επέκταση του ορατού κόσμου, με άξονα τα ποτάμια.

Ξύλινο άρμα Σουμερίων από την πόλη Ουρ στο σημερινό Ιράκ. Πηγή: https://commons.wikimedia.org

Το 5.000 π.Χ. περίπου με την ανακάλυψη του τροχού αρχίζει η εποχή της ξύλινης ρόδας, άλλης μιας μεγάλης ανακάλυψης του ανθρώπου. Η ρόδα! Η ξύλινη ρόδα που επιτρέπει πια τη χερσαία μεταφορά, τη χερσαία επικοινωνία, που ανοίγει νέους ορίζοντες, που μεταφέρει τις λιγοστές γνώσεις από φυλή σε φυλή, που βοηθάει συναθροίσεις φυλών, συνδέει και δημιουργεί λαούς.

Το 4.000 π.Χ. περίπου κάτι περίεργες και πολύ βαριές πέτρες μπαίνουν τυχαία πάνω σε πυροστιά και μέσω της καύσης του ξύλου, λιώνουν και έτσι γίνεται η ανακάλυψη του χαλκού και του μολυβιού.

Σιγά-σιγά δημιουργούνται οι φούρνοι που καίνε ξύλα και το 3.000 π.Χ. λιώνουν πια και το σίδερο. Τα εργαλεία και τα όπλα παίρνουν νέες μορφές.

Τα εργαλεία αυτά επιτρέπουν γύρω στο 2.500 π.Χ. στους Κέλτες και τους Αιγύπτιους και παράλληλα στις φυλές της Κεντρικής Αμερικής να μεταλλάξουν τις σχεδίες σε πλοιάρια και αργότερα σε πλοία, που έχουν δυνατότητες πλεύσης, όχι μόνο σε ποτάμια αλλά και σε θάλασσες.

Ταξιδεύοντας: Μοντέλο ξύλινης βάρκας που κωπηλατεί,1981–1975 π.Χ. Μέσο Βασίλειο της Αιγύπτου. Πηγή: Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Ν. Υόρκης (The Met). https://www.metmuseum.org

Η Βασίλισσα της Αιγύπτου Χατσεπσούτ στα 1.600 π.Χ. κατασκεύασε πλοίο χωρητικότητας 7.500 τόννων, για να μεταφέρει οβελίσκους από γρανίτη από το Ασουάν στις Θήβες. Χαρακτηριστικό γεγονός είναι το 1954 κοντά στην πυραμίδα του Χέοπα βρέθηκε καρίνα πλοίου μήκους 75 μέτρων!

«Κόβε και προχώρα»

Οι ανάγκες εν τω μεταξύ για πρώτη ύλη για ξύλα, μεγάλωναν. Οι φούρνοι έκαιγαν τεράστιες ποσότητες για να λιώσουν σίδερο και μέταλλα, οι φωτιές ήθελαν ξύλα και ξυλοκάρβουνα. Τα κάρα, τα πλοία απαιτούσαν ξυλεία.

Οι Αιγύπτιοι εξαρτώντο πια από τα δάση των κέδρων του Λιβάνου. Ο κέδρος, ξύλο σκληρό και ανθεκτικό, χρησίμευε για το χτίσιμο σπιτιών, ναών, παλατιών και στόλων.

Και έτσι οι πολιτισμοί αναπτύσσονται εκεί που υπάρχουν δάση. Είναι η εποχή του δόγματος «κόβε και προχώρα».

Ο Κελτικός πολιτισμός αναπτύσσεται στα δάση, παράλληλα με τον πολιτισμό των Maya της Κεντρικής δασοφυούς Αμερικής και των Αιγυπτίων που εκμεταλλεύτηκαν τα δάση του Λιβάνου. Οι Φοίνικες και οι άλλοι λαοί που ζούσαν στη Μεσοποταμία κοντά στο Λίβανο έγιναν πλούσιοι και δυνατοί εις βάρος των Αιγυπτίων. Μεταξύ 926-965 π.Χ. χτίστηκε ο ναός του Σολομώντα στην Ιερουσαλήμ, χρησιμοποιώντας σαν βασικό υλικό ξυλεία κέδρου από τα τεράστια δάση του Λιβάνου.

Κέδρος του Λιβάνου. Πηγή: https://commons.wikimedia.org/

Χαρακτηριστικό πόσο στρατηγικής σημασίας έγινε το ξύλο είναι ότι ο Αδριανός το 138 μ.Χ. αντιμετωπίζοντας έλλειψη κατάλληλης ξυλείας για τη ναυπήγηση του Ρωμαϊκού στόλου προέβη στην πρώτη γνωστή οικολογική προστασία δάσους, βάζοντας πέτρινα σύνορα και ονομάζοντας μια μεγάλη έκταση των Λιβανικών βουνών «Δάσος του Αυτοκράτορα Αδριανού», γνωστό σήμερα ως «Δάσος των Κέδρων του Θεού», τοποθετώντας σχετικές επιγραφές που ανέφεραν τις ζώνες υλοτόμησης και τον ακριβή αριθμό των δένδρων. Τμήμα των πέτρινων συνόρων και των επιγραφών αυτών σώζεται μέχρι σήμερα.

Φοινικικό ξύλινο πλοίο σκαλισμένο στο πρόσωπο σαρκοφάγου. Πηγή: https://commons.wikimedia.org

Οι θαλασσοκρατίες βασίζονταν στο ξύλο για το χτίσιμο των γαλερών, όπως των πολεμικών πλοίων των Βίκινγκς αλλά και για το «ξύλινο τείχος των Αθηναίων» όπου για τις ανάγκες του Αθηναϊκού στόλου, αποψιλώθηκαν τα δάση της Σάμου, της Θάσου, των Μικρασιατικών παραλίων, της Κέρκυρας. Οι Πέρσες έκαναν το στόλο τους στην Μαύρη θάλασσα, από τα Ποντιακά τεράστια δάση και τους μιμήθηκαν αργότερα οι Βυζαντινοί.

Το ξύλο μπήκε εν τω μεταξύ στη ζωή του ανθρώπου σαν υφαντικό εργαλείο, σαν όργανο μουσικής, σαν κλειδαριά, σαν σκεύος, σαν τέχνη, σαν έπιπλο και βασικά σαν πρώτη ύλη ενέργειας, σαν ξύλο και σαν ξυλοκάρβουνο. Μπαίνει επίσης στη ζωή μας ακόμα και σαν πρωτόγονη υφαντική ύλη, σαν χρώμα, σαν συντηρητικό (ρετσίνα) και με χίλιες δυο άλλες χρησιμότητες και σαν πρώτη ύλη όπως προαναφέρθηκε για στρατηγικούς σκοπούς.

Το ρετσίνι, ένα άλλο σπουδαίο στρατηγικό υλικό, που πρώτοι οι Έλληνες χρησιμοποίησαν και σαν ναυπηγικό υλικό, αφού με αυτό άλειφαν και καλαφατίζανε τα πλοία τους. Το ρετσίνι ήταν αναντικατάστατο υλικό στρατηγικής σημασίας σαν στεγανοποιητικό υλικό, ακόμα και στο Μεσαίωνα με ολοένα και μεγαλύτερη ζήτηση. Χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα σαν συντηρητικό της γνωστής μας «ρετσίνας» και σαν πρώτη ύλη κόλλας.

Επιστολή παπύρου στα ελληνικά αρχές 3ου αιώνα μ.Χ. Πηγή: Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Ν. Υόρκης (The Met). https://www.metmuseum.org

Ο πάπυρος ήταν μια μορφή κατεργασμένου φλοιού ξύλου και χρησιμοποιήθηκε αρχικά από τους Αιγύπτιους, τους Έλληνες και τους Ρωμαίους σε μικρή κλίμακα.

Ο Κινέζος Τσάι Λουν το 104 μ.Χ. βρήκε μια μέθοδο παραγωγής χαρτιού από κατεργασμένες ίνες ξύλου. Η μέθοδος αυτή γύρω στο 750 μ.Χ. πήγε σιγά-σιγά μέσω Κινέζων αιχμαλώτων στη Βαγδάτη και εκεί άρχισε η μαζική παραγωγή. Η τέχνη ταξίδεψε προς την Αίγυπτο και οι Άραβες που κατέλαβαν την Ισπανία, μετέφεραν την τέχνη στην Ευρώπη και στην Αμερική, αλλά το πρώτο εργοστάσιο χαρτιού ιδρύθηκε το 1690 στο Germantown κοντά στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ.

Έτσι το χαρτί μπήκε στη ζωή μας και έγινε ο αφέντης μας, βοηθώντας από παλιά να καταγράψουμε τη ζωή, τη σοφία, τον πόλεμο, την ειρήνη, την ιστορία.

Προηγουμένως αναφέραμε ότι σήμερα είναι αναντικατάστατο για να λειτουργήσουμε σαν κοινωνία, γιατί η σημασία του χαρτιού και η χρησιμότητα του, απαιτούν ένα ειδικό άρθρο, για την εξάρτηση του ανθρώπου από το χαρτί γραφής, το βιβλίο, την εφημερίδα και κυρίως από τα χαρτονόμισμα. Θα χάσουμε τον ύπνο μας αν έστω φαντασθούμε πως κάποιος άγνωστος πρωτοεμφανιζόμενος ιός κάνει το χαρτί να γίνεται σκόνη. Τότε θα έλθει το χάος. Φανταστείτε τον κόσμο χωρίς χαρτονόμισμα, χωρίς βιβλία, χωρίς εφημερίδες χωρίς βιβλιοθήκες.

Άλλα παράγωγα του ξύλου ήταν και το περίφημο φοινικέλαιο και το μύρο, που τόσο διαδεδομένο ήταν από το 2.000 π.Χ. Σήμερα είναι ακόμη ένα βασικό προϊόν για καλλυντικά και για τη βιομηχανία τροφίμων.

Το πιο αρχαίο υλικό χρώματος ήταν τα φυτικά χρώματα που αρχίζουν να εξελίσσονται από το 10.000 π.Χ. σε διάφορες μορφές.

Η τανίνη, προϊόν του φλοιού των φύλων και των ριζών, χρησιμοποιήθηκε όπως ο φλοιός από τη δρυ, την καστανιά τα μαγκρόβια, την καρυδιά και τα Βραζιλιάνικα κόκκινα και πορτοκαλί ξύλα. Τώρα αυτά χρησιμοποιούνται σε μικρές ποσότητες για ειδικούς λόγους στις βιομηχανικές χώρες.

Η ακακία της Αφρικής που αρχικά εκμεταλλεύτηκαν οι Αιγύπτιοι για να παράγουν χρωματιστά μελάνια ακόμη χρησιμοποιείται για τις υδατογραφίες. Η αραβική γόμα ήταν ζωτική για την εφεύρεση της λιθογραφικής τεχνικής το 1768 και είναι ακόμη αδιαφιλονίκητη σε αυτό το πεδίο.

Ο Χριστόφορος Κολόμβος ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος που είδε ότι ο γαλακτερός χυμός ορισμένων τροπικών δένδρων, όταν έπηζε γινόταν στρογγυλές μπάλες, που οι ιθαγενείς χρησιμοποιούσαν για να παίζουν, τι άλλο, ποδόσφαιρο. Οι πρόγονοι του Πελέ έπαιζαν με αυτές από τον 11ο αιώνα στο Belize της Καραϊβικής στην Κ. Αμερική. Το ελαστικό τώρα είναι και αυτό μέρος της ζωής μας, απαραίτητο στη μορφή του σωλήνα, του τηλεγραφικού κώδικα, των παπουτσιών, των πωμάτων και των ελαστικών αυτοκινήτων.

Ο Πλίνιος, στον 1ο αιώνα μ.Χ. αναφέρεται στο φελλό. Οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι κατανόησαν την χρησιμότητα που είχε ο φλοιός του μεσογειακού αυτού δένδρου και τον χρησιμοποιούσαν στα δίχτυα τους, στα σανδάλια τους, ακόμη και σε δομικές εργασίες.
Αργότερα, τον 17ο αιώνα, η εμπορική εκμετάλλευση του μπουκαλιού έκανε απαραίτητο το φελλό που χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα και σαν θερμομονωτικό υλικό.

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν αφέψημα από το δένδρο Salix Alba για τους πόνους. Η Salicini που παράγεται ακόμη από τα ίδια δένδρα Salix Fragilis και Salix Purpurea και απομονώνεται κατάλληλα, μετονομάζεται στο πιο γνωστό και χρησιμοποιούμενο αναλγητικό, την ασπιρίνη.

Ας γυρίσουμε και πάλι πίσω ανατρέχοντας στην ιστορία.

Το 16ο αιώνα οι ανάγκες της Ευρώπης σε ξυλεία γίνονται πιεστικές και το πρώτο φορτίο από τη Βιρτζίνια της Αμερικής έφτασε στην Αγγλία το 1609 μ.Χ. μαζί με ποσότητες από ακατέργαστο ρετσίνι. Η Σκανδιναβία γίνεται πεδίο ατέλειωτων πολέμων για την εξασφάλιση της στρατηγικής αυτής πρώτης ύλης, όπως και οι ανατολικές ακτές της Αμερικής στον πόλεμο μεταξύ Αγγλίας-Γαλλίας και Αγγλίας-Ισπανίας.

Ένα από τα πρώτα βιομηχανικά προϊόντα της Αμερικής ήταν το κατεργασμένο ρετσίνι και από το 1710 η Βόρειος Καρολίνα ήταν ο τροφοδότης της Αγγλίας και της Ευρώπης σε τεράστιες ποσότητες ρετσινιού, κολοφώνιου και των σχετικών παράγωγων.

Παρόλη την αναγκαιότητα της ξυλείας σαν στρατηγική πρώτη ύλη ο άνθρωπος ανακάλυπτε συνεχώς νέες χρησιμότητες του ξύλου.

Το 1665 ο Άγγλος καθηγητής Robert Hooke στο βιβλίο του «Μικρογραφία» περιγράφει τρόπους όπου ίνες από ξύλο, απομονώνονται και μπορούν να υποκαταστήσουν τις μεταξωτές ίνες. Αργότερα, το 1846, ο Γερμανοελβετός χημικός Christian Friedrich Schönbein χάρη της κυτταρίνης του ξύλου, ανακάλυψε το πρώτο παράγωγο της σελιλόζας για την κατασκευή ινών, πλαστικών και εκρηκτικών. Περί το τέλος του 19ου αιώνα από τους E. J. Bevan και C. F. Cross πάλι χάρη της κυτταρίνης, ανακαλύφθηκε μια νέα οικονομική μέθοδος παραγωγής πρώτης ύλης από χημικές ίνες φυτικής βάσης, που και κλωστοποιείται και μετατρέπεται σε πλαστικό. Έτσι ακολούθησε η εφαρμογή της σε εκλεκτές ποιότητες υφασμάτων, όπως η βισκόζη και το ασετάτ ή τριασετάτ.

Η χρησιμότητα των ανακαλύψεων της κυτταρίνης και η οικονομική της πια εκμετάλλευση, δημιούργησαν νήματα, υφάσματα και διάφορα πλαστικά ευρείας χρήσης, οδοντόβουρτσες, σκελετούς γυαλιών, τιμόνια αυτοκινήτων, παιχνίδια, κουμπιά και διάφορα άλλα αντικείμενα Μια γνωστή χρήση ήταν και το πρώτο φωτογραφικό φιλμ. Επίσης το φιλμ που παράγεται για διάφορες χρήσεις, όπως για δίσκους μουσικής, για υλικά συσκευασίας, ακόμη και για πλαστικά έπιπλα.

Η πληθυσμιακή έκρηξη του 19ου και 20ου αιώνα έφερε το φαινόμενο, η ξυλεία να μην επαρκεί από τις αρχές του 20ου αιώνα στην αυξημένη ζήτηση. Η παραγωγή κάλυπτε μόνο το 75% της ζήτησης και έτσι άρχισε η πλήρης εκμετάλλευση του ξύλου ακόμα και του τελευταίου πριονιδιού του με τη βιομηχανική μορφή του κόντρα-πλακέ, του νοβοπάν, του MFD.

Η ζήτηση έφερε την υποκατάσταση του ξύλου σε πολλές μορφές δόμησης. Το 40% της παραγωγής ξύλου που χρησιμοποιείται στις χώρες παραγωγής μετατρέπεται σε χαρτομάζα, χαρτί, βισκόζη, ασετάτ, πλαστικά, πριστή και βιομηχανική ξυλεία με χίλιες-δυο χρήσεις. Μεγάλη επίσης ποσότητα ξυλείας καταναλίσκεται για ξύλινα σπίτια υψηλής τεχνολογίας, όπως τα διώροφα σπίτια της Δυτικής Ακτής της Αμερικής «τα σπίτια των 60 ημερών» και τα περίτεχνα σπίτια της Σκανδιναβίας. Πολλές γέφυρες χτίστηκαν από ξύλο, ξύλινοι μόλοι (ντοκ) και δισεκατομμύρια ξύλινοι στρωτήρες για σιδηροδρομικές γραμμές, χρησιμοποιούνται και σήμερα .

Εκεί που το τσιμέντο και ο χάλυβας απέτυχαν, το ξύλο με την ελαστικότητα και την αντοχή του είναι αναντικατάστατο και πάλι. Ακόμη και σήμερα γίνεται μεγάλη χρήση ξύλινων στύλων για τα καλώδια τηλεφώνου και ηλεκτρισμού.

Το φαινόμενο της υπερεκμετάλλευσης έγινε παγκόσμιο και η μείωση του ξύλινου αποθέματος έναντι της ετήσιας ανάπτυξης των δασών δημιουργεί προβλήματα στην Ευρώπη που στρέφεται στην Αφρική και στην Ασία. Η υπερεκμετάλλευση στις χώρες της Αφρικής και Ν. Ασίας οφείλεται σε συναλλαγματικές ανάγκες και ανάγκες διατροφής.

Είναι παρήγορο ότι στον 20ο αιώνα καταλάβαμε πια ότι ο άνθρωπος και το ξύλο έχουν άμεση εξάρτηση. Ο συνδυασμός της προχωρημένης τεχνολογίας και η εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού κατέρριψε την προ 3.000 ετών θεωρία «κόψε και προχώρα», γιατί δεν έχουμε τόπο να προχωρήσουμε πια.

Πρέπει η εκμετάλλευση του δάσους να γίνεται έτσι ώστε η παραγωγή ξυλείας να είναι ανάλογη των αναγκών μας. Ο πολιτισμένος κόσμος βλέπει τώρα ότι το δάσος είναι η μεγαλύτερη πηγή ζωής και μάλιστα ανανεούμενη. Μπορούμε τώρα να αναπτύξουμε γρηγορότερα πιο ίσια και πιο ισχυρά δένδρα.

Μέχρι τώρα αναπτύσσαμε τα γεωργικά προϊόντα διατροφής, την κτηνοτροφία, τα λουλούδια Τώρα πρέπει να αναπτύξουμε τα δάση μας. Οι πετρελαιοπηγές μπορεί να στερέψουν. Τα ορυχεία κάρβουνου και μεταλλευμάτων λιγοστεύουν. Ένα καλά οργανωμένο δάσος θα μας αποδίδει ξυλεία για πάντα.

Ίσως ο άνθρωπος θα αιχμαλωτίσει την ηλιακή ενέργεια για τις ανάγκες του αντιγράφοντας με ακριβούς τρόπους το θαύμα της οργανικής ανάπτυξης του δάσους.
Θα αιχμαλωτίσει ίσως και την αιολική ενέργεια και τη δύναμη της θαλάσσιας ενέργειας, αλλά με τι κόστος;
Ίσως η πυρηνική ενέργεια, μια ακόμα πανάκριβη συνταγή με πολλούς κινδύνους, θα υποκαταστήσει μερικά τις θερμικές ανάγκες των δισεκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά τίποτα δεν θα υποκαταστήσει την ανεκτίμητη αξία του ξύλου, της μοναδικής πρώτης ύλης που ανανεώνεται και αυτοδημιουργείται και θα μας προμηθεύει υλικά αναντικατάστατα.

Σήμερα το ξύλο, το πανάρχαιο αυτό υλικό, υποκαταστάθηκε προσωρινά στην οικοδομή από το πλαστικό και το αλουμίνιο. αλλά μόλις εμφανίστηκαν τα ελαττώματα των βιομηχανοποιημένων φτηνών υλικών και ήρθε και η κούραση της τυποποίησης και της κονσερβαρισμένης γυαλιστερής δήθεν πολυτέλειας, γυρίζουμε σιγά-σιγά και χρησιμοποιούμε το ξύλο και σαν διακοσμητικό υλικό σε μεγάλη κλίμακα.

Στις ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες τα ελαττώματα του πλαστικού φάνηκαν γρήγορα ιδίως το καλοκαίρι με τη ζέστη και η σύγκριση των συρόμενων και κουδουνάτων, όταν φυσάει, εξώφυλλων ή ρολών με τις τρυπίτσες με τις δροσερές ξύλινες περσίδες και τα παραδοσιακά γαλλικά ή γερμανικά εξώφυλλα, δημιουργεί σωστές εντυπώσεις πια και στους καταναλωτές αλλά και στους κατασκευαστές.

Η αμέτρητη χρήση των ψυχρών υλικών δημιουργεί πια στο πλατύ κοινό τη δίψα της ομορφιάς του ξύλου που κερδίζει ξανά το χαμένο έδαφος. Ο αντίλογος στη θηριώδη κονσερβαρισμένη αποπνικτική οικοδομή, τη βιομηχανοποιημένη παραγωγή, την αυτοματοποιημένη ζωή μας, είναι η φυγή προς τα φυσικά υλικά, προς τη φύση, προς τον κήπο, τη μονοκατοικία, έστω προς το ξύλινο λυόμενο.

Οδηγεί προς το ξύλο και το δάσος που στάθηκε βοηθός στον άνθρωπο του χθες, βοηθάει τον άνθρωπο του σήμερα και θα βοηθήσει και τον άνθρωπο ρομπότ του αύριο, να βγαίνει από τη ρουτίνα και την ανία, περιδιαβάζοντας το ελεύθερο αγνό δάσος που χαρίζει ζωή, οξυγόνο, διασκέδαση, χαρά, ελεύθερο τρόπο ζωής και απαραίτητη ανάπαυλα στην πολύβουη σημερινή κατάθλιψη.

Το υλικό του δάσους που είναι το ξύλο, σύμβολο και της χριστιανικής θρησκείας, θα συμβολίζει πάντα το ελεύθερο πνεύμα του καταπιεζόμενου από την αυτοματοποίηση ατόμου, την αντίσταση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας απέναντι στο θηρίο της βιομηχανικής και οικοδομικής τυποποίησης που χαμηλώνει ίσως το κόστος αλλά σκοτώνει σιγά-σιγά το αίσθημα και την ποιότητα της ζωής μας.

Οι απέραντες κρύες επιφάνειες του τσιμέντου, του χάλυβα, του γυαλιού, του πλαστικού δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τη γελαστή ζεστασιά του ξύλου, του αναντικατάστατου αυτού δώρου του δάσους, την αρχαιότερη και αστείρευτη πηγή ζωής και πολιτισμού του ανθρώπου.

Γιάννης Καπράλος.


Ο Γιάννης Καπράλος γεννήθηκε στον Πειραιά το 1928.

Σπούδασε στην ΑΣΟΕΕ, απ΄όπου έλαβε το πτυχίο του το 1950 και διέγραψε μια αξιοζήλευτη πορεία τόσο στον επιχειρηματικό όσο και στο συνδικαλιστικό τομέα, με συνεισφορά ακόμη και στα πολιτιστικά και αθλητικά δρώμενα.

Από το 1950 έως το 1953 εργάσθηκε ως αναπληρωτής Διευθυντής Πωλήσεων στην Κλωστοϋφαντουργία ΒΑΜΒΑΞ Α.Ε. Το 1954 ίδρυσε ατομική επιχείρηση χονδρικού εμπορίου βάμβακος και ρυζιών.

Δύο χρόνια αργότερα, το 1956, μπήκε στον κλάδο του ξύλου και το 1957 ίδρυσε την εταιρεία ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ Α.Ε. στην οποία έκτοτε διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος έως το 1996 και Πρόεδρος του Δ.Σ. από το 1988 μέχρι το 2009.

Το 1964, ίδρυσε υποκατάστημα της εταιρείας στη Θεσσαλονίκη και αργότερα οι δραστηριότητες της επιχείρησης επεκτάθηκαν στην Ήπειρο.

Το 1976, η εταιρεία ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ ΑΤΕΝΕ εισήχθη στο Χρηματιστήριο Αθηνών. Από το 1983 εκλέγεται συνεχώς μέλος στο Δ.Σ. του Ε.Β.Ε.Α. Το 1998 εκλέχτηκε από το Δ.Σ. Α΄Αντιπρόεδρος, ενώ από το 2000 μέχρι το 2002 υπήρξε Πρόεδρος του Επιμελητηρίου. Επίσης, διετέλεσε Πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Ξυλείας από το 1971 έως το 1996, Επίτιμος Πρόεδρος του παραπάνω Συνδέσμου από το 1997 έως το 2004, επανερχόμενος στο αξίωμα του Προέδρου από το 2004 έως το 2008.

Επιπλέον, διετέλεσε Πρόεδρος του Ελληνο-Φινλανδικού Συνδέσμου από το 1995 έως το 1997, ενώ ήταν ο ιδρυτής και Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συνδέσμου «Κοσμάς ο Αιτωλός» από το 1992 έως το 1999, με πλούσια δράση στα ελληνόφωνα χωριά της Βορείου Ηπείρου, στην Αλβανία.

Διετέλεσε ακόμη μέλος του Δ.Σ. του Ο.Σ.Φ.Π. «Ολυμπιακός» από το 1973 έως το 1974 και Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κολυμβητικής Ομοσπονδίας Φιλάθλων από το 1969 έως το 1973.

Για την πλούσια προσφορά του τιμήθηκε από διάφορους φορείς. Το 1983 τιμήθηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας της Φινλανδίας με το Σταυρό των Φινλανδικών Λεόντων. Το 2001, του απενεμήθη από τον μακαριστό Πατριάρχη Αλεξάνδρειας και Αφρικής, Πέτρο, ο Σταυρός του Αγίου Μάρκου του Πατριαρχείου Αλεξάνδρειας. Τέλος, τιμητικά διπλώματα έλαβε από τα Αρφαρά Μεσσηνίας, από την Πρέβεζα, από το Ε.Β.Ε.Α. και από το Χρηματιστήριο Αθηνών.