Του Ιωάννη Κακαρά: Ομότιμου Καθηγητή ΤΕΙ, Τεχνολόγος ξύλου και ξύλινων κατασκευών http://users.teilar.gr/~kakaras http://kakarasioannis.blogspot.gr
Επιμέλεια άρθρου: Γιάννακας Ιωάννης (Εκδόσεις eWood)
Η προτίμηση των καταναλωτών στα κουφώματα αλουμινίου οφείλεται σε άγνοια και λάθη. Δεν είναι τυχαίο ότι έχουμε δημιουργήσει τσιμεντουπόλεις –τέρατα και άρρωστα κτίρια, από μπετόν, μέταλλα και κρύσταλλα.
Οι αρμόδιοι για τις δομικές κατασκευές, μηχανικοί και εργολάβοι δεν εμπιστεύονται το ξύλο, γιατί δεν το γνωρίζουν. Δεν το προτείνουν στους πελάτες τους.
Η Πολιτεία δεν ασκεί πολιτική ενίσχυσης του ξύλου ως αειφόρου βιολογικού προϊόντος για ξύλινες δομικές κατασκευές.
Ιωάννης Κακαράς
Τα κουφώματα επηρεάζουν καθοριστικά την ποιότητα, το κόστος και την αισθητική των κτιρίων. Το ξύλο, το αλουμίνιο, το μέταλλο και το πλαστικό είναι τα υλικά που χρησιμοποιούνται για πόρτες και παράθυρα. Η επιλογή του καταλληλότερου υλικού πρέπει να γίνεται με δεδομένα που αφορούν την ποιότητα, το κόστος αλλά και την οικολογική τους ταυτότητα.
Το ξύλο είναι 1.700 φορές πιο μονωτικό από το αλουμίνιο. Είναι λάθος να επιτρέπεται με Νόμο, η χρήση του αλουμινίου, σε παραδοσιακά κτίρια, το οποίο είναι το πλέον ενεργοβόρο και ρυπογόνο υλικό.
Το λάθος είναι μεγαλύτερο όταν η διαδικασία αυτή επιδοτείται και αφορά τα κουφώματα όλων των κτιρίων, γιατί ο βωξίτης, από τον οποίο παράγεται το αλουμίνιο εξαντλείται, όταν το ξύλο είναι αειφόρο.
Στην Ελλάδα το 2006, τα κουφώματα αλουμινίου κατείχαν το 74% της αγοράς, τα ξύλινα κουφώματα το 15% και τα συνθετικά κουφώματα το 11%.
Είναι μεγάλο λάθος το γεγονός ότι στο πρόσφατο παρελθόν, ψηφίστηκε νόμος που επιδοτεί τη χρήση του αλουμινίου σε κουφώματα όλων των κτιρίων, ενώ με άλλο απαράδεκτο νόμο, επιτρέπεται η χρήση του αλουμινίου σε κουφώματα παραδοσιακών κτιρίων και παραδοσιακών οικισμών.
Απόψεις που εκφράζονται για ανωτερότητα του αλουμινίου δεν τεκμηριώνονται επιστημονικά, ενώ παραβλέπεται η οικολογική διάσταση του θέματος.
Τα ξύλινα κουφώματα από ξηραμένη ξυλεία πρέπει να υποστούν προληπτική συντήρηση και βαφή με έλαια, με ακρυλικά βερνίκια εμποτισμού ή ακρυλικά πλαστικά με αλκύδια, ή ριπολίνες εξωτερικής χρήσεως. Αυτό πρέπει να γίνεται στο εργοστάσιο παραγωγής πριν την τοποθέτησή τους. Η διαδικασία αυτή είναι πλέον κανόνας στις ελληνικές επιχειρήσεις ξύλινων κουφωμάτων. Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν η διαδικασία αυτή δεν ήταν ο κανόνας, με αποτέλεσμα αρκετά εξωτερικά κουφώματα να μη συντηρούνται σωστά.
Οι καταναλωτές πρέπει να γνωρίζουν με επιστημονική και αντικειμενική τεκμηρίωση, δεδομένα που συνοψίζονται στα ακόλουθα:
- Το ξύλο είναι ένα άριστο υλικό και ένα δώρο της φύσης. Είναι 1.700 φορές πιο θερμομονωτικό από το αλουμίνιο. Ο συντελεστής θερμικής αγωγιμότητας του ξύλου είναι 0,1 ενώ του αλουμινίου είναι 170!
- Σήμερα στην Ελλάδα για την κατασκευή κουφωμάτων, οι σύγχρονες μονάδες, χρησιμοποιούν τρικολλητή ξυλεία (τρεις σανίδες συγκολλημένες με κόλλα εξωτερικής χρήσεως), από Δρυ, Πεύκο, Καστανιά, Iroko, Niangon, Meranti, τα οποία εγγυώνται υψηλή ποιότητα και μεγάλη διάρκεια.
- Η διάρκεια ζωής των εγγυημένης ποιότητας ξύλινων κουφωμάτων, που είναι εκτεθειμένα στον ήλιο, τη βροχή, το χαλάζι, τον αέρα, υπερβαίνει τα 40 χρόνια, ενώ για τα κουφώματα που προστατεύονται από βροχή και ήλιο, η διάρκεια είναι απεριόριστη.
- Η διαδικασία προληπτικής συντήρησης και βαφής και οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές εφαρμόζονται πλέον και στην Ελλάδα. Η συντήρηση των ξύλινων κουφωμάτων είναι απλή διαδικασία, η οποία για τα εκτεθειμένα στον ήλιο και βροχή κουφώματα πρέπει να γίνεται μετά τα πρώτα 10 χρόνια κάθε 5 χρόνια, για δε τα κουφώματα που προστατεύονται από βροχή και ήλιο κάθε 20 χρόνια.
- Στα ξύλινα κουφώματα ουδέποτε παρατηρείται συμπύκνωση υδρατμών στην εσωτερική πλευρά του κουφώματος.
- Το κόστος των κουφωμάτων από ξύλο καλής ποιότητας είναι το ίδιο με το κόστος από αλουμίνιο ίδιας ποιότητας.
Διανύουμε μια περίοδο που η ανθρωπότητα συνειδητοποιεί ότι ο πλανήτης μας κινδυνεύει από την υπερβολική κατανάλωση ενέργειας και παραγωγή C02.
Σε παγκόσμιο επίπεδο επιχειρείται μείωση κατανάλωσης ενέργειας και εκπομπής καυσαερίων και ασκείται πολιτική εφαρμογής ήπιων μορφών ενέργειας (πράσινη ανάπτυξη, οικολογική δόμηση) για την αποφυγή εφιαλτικών σεναρίων αλλαγής του κλίματος με στόχο τη σωτηρία του πλανήτη.
Στην Ελλάδα πληρώνουμε πρόστιμο γιατί δεν εφαρμόζουμε ήπιες μορφές ενέργειας.
Είναι λοιπόν λάθος να ενισχύεται η εφαρμογή ενεργοβόρων υλικών, η παραγωγή των οποίων καταστρέφει τα δάση, ρυπαίνει το περιβάλλον και παράγει τεράστιες ποσότητες διοξίδιο του άνθρακα (C02).
Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται συγκριτικά στοιχεία που αφορούν το ξύλο, το αλουμίνιο και τον χάλυβα. Μια απλή ανάγνωση αποκαλύπτει την ταυτότητα των υλικών, κυρίως από περιβαλλοντική άποψη.
ΠΙΝΑΚΑΣ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΞΥΛΟΥ ΜΕ ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ & ΧΑΛΥΒΑ
| ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ | ΞΥΛΟ | ΑΛΟΥΜΙΝΙΟ & ΧΑΛΥΒΑΣ |
| Πυκνότητα | 400-700 kg/m³ | Χάλυβας 7.800 kg/m³ Αλουμίνιο: 2.700 kg/m³ |
| Παγκόσμια αποθέματα πρώτων υλών | Βιολογικό προϊόν αειφορίας (απεριόριστα αποθέματα) | Ο βωξίτης (αλουμίνιο) εξαντλείται μέχρι το 2050 (Τσουμής 1991) |
| Eκλυόμενο CO2/m³ προϊόντος | Το δάσος αντιθέτως δεσμεύει τον CO2 από την ατμόσφαιρα και αποδίδει 2.000 KWh για την παραγωγή 1m³ ξύλου |
20tn CO2/m³ |
| Κατανάλωση ενέργειας για 1m³ ξυλείας | 180 KWh/m³ | Για το χάλυβα: 8.700 KWh/m³. Στην Ελλάδα το εργοστάσιο αλουμίνας καταναλώνει το 5% της ηλεκτρικής ενέργειας της ΔΕΗ |
| Παραγόμενα προϊόντα μετά από επεξεργασία | Από τα 2.000 είδη ξύλων που χρησιμοποιούνται παράγονται πάνω από 2.500 προϊόντα με μηχανική και χημική κατεργασία |
Από το βωξίτη παράγεται ένα προϊόν το αλουμίνιο. |
| Απόβλητα & παραπροϊόντα | Δεν υπάρχουν απόβλητα. Η φθορά κατά την κατεργασία του ξύλου (πριονίδια, σκόνη) είναι πρώτη ύλη για αξιοποίηση |
Για το αλουμίνιο: Η κόκκινη λάσπη που ρυπαίνει τη θάλασσα και το έδαφος καθώς και δηλητηριώδη αέρια. Για το ατσάλι: αιωρούμενα σωματίδια, μη σιδηρούχα μέταλλα, κυανίδιο, φαινόλες, αλογονομένα οργανικά, σουλφίδια, αμμωνία κ.α. |
| Απαιτήσεις σε νερό | Το ξύλο παράγεται από τη φύση. Για την κατεργασία του απαιτούνται ελάχιστες ποσότητες νερού | Απαιτούνται τεράστιες ποσότητες νερού |
Κρίνεται σκόπιμο να αναφερθούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δύο ανταγωνιστικών υλικών.
Το ξύλο είναι οικολογικό προϊόν αειφορικής διαχείρισης του δάσους. Είναι προϊόν ζεστό, μονωτικό, δεν οξειδώνεται, διαθέτει αισθητική υπεροχή, έχει εντυπωσιακή μηχανική αντοχή και ελαστικότητα σε σχέση προς το βάρος του, έχει μεγάλη διάρκεια ζωής, με αντοχή στη φωτιά όταν έχει μεγάλες διαστάσεις, με τεράστιες δυνατότητες αξιοποίησης. Η φύση παράγει το ξύλο δεσμεύοντας διοξείδιο του άνθρακα από την ατμόσφαιρα. Το ξύλο είναι πηγή ενέργειας. Η κατεργασία του είναι εύκολη και τα υπολείμματα αξιοποιούνται χωρίς να ρυπαίνουν το περιβάλλον. Ας μη ξεχνάμε ότι η φύση δουλεύει 50 και 100 χρόνια για να παραχθεί η ξυλεία του πεύκου και του έλατου, του κέδρου και του κυπαρισσιού, 500 και 1000 χρόνια για να παραχθεί η ξυλεία της σεκβοϊας (red wood). Όποιος ζει σε ξύλινο σπίτι απολαμβάνει τη ζεστασιά και το άρωμα του ασύγκριτου αυτού υλικού.
Το ξύλο όμως είναι δύσκολο υλικό. Είναι υγροσκοπικό, με πολύπλοκη εσωτερική δομή. Η γνώση του και η σωστή εφαρμογή του απαιτούν ειδικές σπουδές και εμπειρία.
Υπάρχουν πάνω από 2.000 είδη δένδρων, από τα οποία οι επιστήμονες του ξύλου έχουν δημιουργήσει 2.500 προϊόντα. Πολλά από αυτά είναι δομικά προϊόντα ξύλου, δοκιμασμένα επί αιώνες, όπως αποδεικνύεται από ανασκαφές Μινωικής εποχής στο Ακρωτήριο της Σαντορίνης, για τα οποία οι μηχανικοί, οι εργολάβοι και τεχνίτες που τα χρησιμοποιούν πρέπει να συνεργάζονται με τους επιστήμονες ξύλου που τα γνωρίζουν.
Το αλουμίνιο διαθέτει υψηλή μηχανική αντοχή και ανθεκτικότητα. Η κατεργασία του είναι εύκολη και η διάρκεια των κατασκευών πολύ μεγάλη. Είναι όμως το περισσότερο ενεργοβόρο προϊόν έντονης βιομηχανικής κατεργασίας του βωξίτη, αφού για την παραγωγή του καταναλώνεται το 5% της συνολικής ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας μας.
Η πολύπλοκη διαδικασία ηλεκτρόλυσης που ακολουθείται για την παραγωγή του, δημιουργεί τοξικά απόβλητα όπως η κόκκινη λάσπη, η οποία έχει πολύ υψηλό pH και ως εκ τούτου δεν μπορεί να φυτρώσει τίποτα επάνω σ’ αυτή. Το 1/3 αυτής χρησιμοποιείται στις τσιμεντοβιομηχανίες και το υπόλοιπο επί χρόνια ρυπαίνει τη θάλασσα και στοιβάζεται στο ύπαιθρο.
Ο βωξίτης είναι ορυκτό που θα εξαντληθεί μέχρι το 2050 (Tsoumis 1991). Αν επισκεφθεί κάποιος τα πανέμορφα βουνά της Γκιώνας θα διαπιστώσει την τεράστια καταστροφή που προκαλούμε με την εξόρυξη του βωξίτη.
Θα πρέπει να αναρωτιόμαστε γιατί πρέπει να καταστρέφουμε τα δάση για την εξόρυξη του βωξίτη, με την κατεργασία του οποίου θα παράγουμε κουφώματα και άλλες κατασκευές και δεν τα παράγουμε από το ξύλο που μας παρέχει το δάσος με αειφορική διαχείριση χωρίς έξοδα, χωρίς κατανάλωση ενέργειας, με δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα και με ταυτόχρονη έκλυση οξυγόνου.
Βιώνουμε σε παγκόσμιο επίπεδο την αλλαγή του κλίματος με ακραία καταστροφικά καιρικά φαινόμενα που οφείλονται στην κερδοσκοπική καταστροφική μανία του ανθρώπου.
Πηγές: 1) Βουλγαρίδης Ηλίας 2017. Ποιότητα και χρήσεις του Ξύλου. ΑΠΘ. www.kallipos.gr 2) Κακαράς Ι. 2012. Τεχνολογία ξύλινων δομικών κατασκευών. Εκδόσεις ΙΩΝ. 3) Tσουμής Γ. 1983. Επιστήμη και τεχνολογία του ξύλου. ΑΠΘ 1983.
